Skoki rozwojowe w pierwszym roku życia Twojego dziecka

Skoki rozwojowe to kamienie milowe rozwoju małego człowieka widoczne zwłaszcza w pierwszym roku jego życia. Jeden krok do tyłu, duży skok w przód – tak w skrócie można je zdefiniować.
W pierwszym roku życia niemowlę rozwija się bardzo intensywnie. Jego układ nerwowy i stale rozwijający się mózg codziennie bombardowany jest setkami bodźców. Aby nie przeciążyć niedojrzałego jeszcze układu nerwowego, natura podzieliła intensywność rozpoznawania bodźców na etapy popularnie znane skokami rozwojowymi.

Jak rozpoznać skoki rozwojowe?

Jest to naturalny i w pełni fizjologiczny etap rozwoju każdego dziecka, dlatego nie należy ich traktować jako coś złego. Co nie oznacza, że jest okresem pełni szczęśliwości. Intensywność nowych bodźców docierających do jego świadomości powoduje stres, na który malec reaguje płaczem. Możemy podejrzewać, że bobas przechodzi przez skoki rozwojowe kiedy obserwujemy, że z dnia na dzień bez wyraźnej przyczyny więcej płacze i mniej śpi.

Niektórzy rodzice zgłaszają, że ich dziecko podczas skoku rozwojowego zachowuje się diametralnie inaczej niż zazwyczaj. Jedzący z apetytem maluch może stać się nagle niejadkiem lub na odwrót – dziecko, które nigdy nie kończyło swoich posiłków ciągle domaga się jedzenia. Opiekunowie często nie wiedzą co może być powodem takiej diametralnej zmiany nastroju. A zazwyczaj odpowiedzią są skoki rozwojowe u dziecka. Zdarza się, że niemowlak zapomina co już umiał, a to może zaniepokoić opiekunów. Nie ma jednak powodów do obaw. Tak jak pisaliśmy – krok do tyłu, skok do przodu. Gdy tylko dziecko przejdzie etap skoku, powrócą znane mu umiejętności. Ponadto Twój bobas zaskoczy cię nowymi, nabytymi mogłoby się wydawać z dnia na dzień, sprawnościami.

Skoki rozwojowe – jak sobie radzić?

Nie da się ukryć, że jest to trudny etap zarówno dla dziecka, ale także dla rodzica. Dziecko jest niepewne i przytłoczone tym wszystkim, co się dzieje w jego rozwijającym się mózgu. Z kolei rodzic czuje się często bezradny, bo wszystkie znane mu metody uspokojenia swojego dziecka nagle przestały działać. Dlatego podczas skoków rozwojowych dziecka najważniejsze jest zapewnienie mu poczucia bezpieczeństwa i bliskości ze strony opiekunów. Skoki rozwojowe mogą trwać nawet do kilku tygodni, dlatego rodzice powinni uzbroić się w cierpliwość i pamiętać, że to w końcu minie.

W pierwszym roku życia niemowlę przechodzi przez 7 skoków rozwojowych, które dzielimy na kategorie związane z nabytymi umiejętnościami.

Harmonogram skoków rozwojowych

5-6 tydzień życia dziecka – Skok WRAŻENIA

Skoki rozwojowe to rewolucja w świecie zmysłów – wzrok, słuch i smak są odbierane bardziej intensywnie niż dotychczas.
Umiejętności, których uczy się dziecko:
– bardziej świadome dotyku i zapachów
– słucha i patrzy dłużej i uważniej
– uśmiecha się po raz pierwszy
– zaczyna płakać prawdziwymi łzami

7-9 tydzień życia dziecka – Skok WZORY

Dziecko rozróżnia dźwięki i kształty, dlatego zaczyna skupiać się na twarzy i bacznie ją obserwuje.
Umiejętności, które nabywa:
– przygląda się twarzom
– słucha piosenek
– skupia wzrok na interesujących przedmiotach (np. na takich, które świecą lub wydają dźwięki)
– wydaje krótkie dźwięki i słucha ich brzmienia
– dotyka i próbuje łapać przedmioty
– zaczyna podnosić główkę
– kopie nóżkami i macha rączkami

11-12 – tydzień życia dziecka – Skok NIUANSE

Przechodząc przez kolejne skoki rozwojowe maluch umie wydawać zróżnicowane dźwięki. Szuka też źródła dźwięku. Wyraźnie rozwija się ruchowo – jego ruchy nie są już tak gwałtowne.
Czego się nauczyło dziecko:
– podnosi się do siadu z pomocą
– odpycha się nóżkami leżąc w foteliku lub na kocu
-umie skoordynować ruchy oczu i głowy śledząc przedmiot lub osobę
– łapie przedmiot w obie rączki
– wkłada wszystko do buzi
– ogląda i bawi się rączkami
– robi bąble ze śliny
– umie dać do zrozumienia, że się nudzi
– potrafi zmieniać ton głosu

4-5 miesiąc życia dziecka – WYDARZENIA

Coraz bardziej ciekawi go otaczający je świat. Jest też sprawniejsze ruchowo. Lubi obserwować otoczenie, dlatego domaga się noszenia, by mogło swobodnie to robić.
Umiejętności nabyte podczas tego okresu:
– potrafi już samodzielnie przekręcić się z brzucha na plecy lub/i na odwrót
– zaczyna raczkować
– podpiera się rękami i podnosi tułów
– wystawia język, lubi ćwiczyć ruchy ustami
– umie trzymany przedmiot przełożyć z rączki do rączki
– uderza zabawkami o stół
– świadomie zrzuca przedmioty na podłogę
– szuka rodziców
– reaguje na swoje odbicie lustrzane (radośnie lub z bojaźnią)
– rozumie pojedyncze słowa, reaguje na swoje imię
– używa spółgłosek i zaczyna wymawiać dźwięki www, zzz, rrr… itp.
– przesadnie reaguje, gdy widzi reakcję na swoje czyny – np. kaszle jeszcze raz, gdy widzi, że rodzice zareagowali poprzednio
– wyciąga ręce do góry, żeby pokazać, że chce być noszone
– umie zasygnalizować, że się najadło lub jest głodne

6-7 miesiąc życia dziecka – Skok RELACJE

Dziecko zaczyna grymasić przy jedzeniu. Pojawia się lęk separacyjny. Ubieranie i przewijanie nie jest już takie proste, bo maluch jest już bardzo ruchliwy i nie zawsze chce być ubierany.
W tym czasie dziecko potrafi już:
– siedzi samodzielnie
– rozwija chwyt pęsetowy za pomocą palca wskazującego i kciuka
– potrafi uderzać dwa przedmioty o siebie trzymając obie w dwóch dłoniach
– obserwuje ruchy osoby, która się dziwnie zachowuje
– wyjmuje zabawki z pojemnika i wkłada je z powrotem
– umie zrobić „papa” rączką
– przenosi wzrok z jednego obrazka na drugi w książeczce
– obserwuje szczegóły np. metkę zabawki, guziki na bluzce mamy
– protestuje, gdy rodzic znika z jego pola widzenia

8-9 miesiąc życia dziecka – Skok KATEGORIE

Tak zwany kryzys ósmego miesiąca. Ale również etap rozwoju inteligencji u dziecka. Okres dzielący się na schematy: miłe-niemiłe, smaczne-niesmaczne.
W tym czasie maluch umie:
– rozpoznaje kształty
– daje znać czy coś mu się podoba lub nie – za pomocą gestów i odgłosów
– przytula swoje zabawki
– robi miny do swojego odbicia w lustrze
– zaczyna być zazdrosne, gdy mama lub tata okazuje zainteresowanie innemu dziecku
– inicjuje zabawę

Pierwszy rok życia dziecka (11-12 miesiąc) – Skok SEKWENCJE

Na tym etapie maluch przeszedł już przez wszystkie skoki rozwojowe. Teraz dziecko wie, że aby osiągnąć swój cel, musi wykonać pewne czynności w odpowiedniej kolejności.
W tym czasie dziecko potrafi:
– umie naśladować głosy zwierząt
– mówi „nie” gdy nie chce czegoś zrobić
– wskazuje na przedmioty i chce, żeby rodzic je nazywał
– umie dopasować kształt do otworu
– próbuje rysować na papierze
– zaczyna chodzić
– wspina się na przedmioty, jeśli chce do czegoś się dostać, co jest poza jego zasięgiem
– częstuje wszystkich tym, co je
– umie szukać przedmiotu, który rodzic przed nim schowa i sam też to robi
– umie zejść tyłem z kanapy

Skoki rozwojowe u dziecka

Pamiętajmy o tym, że każde dziecko jest inne i wszystkie daty, na które przypadają skoki rozwojowe są orientacyjne. U jednych dzieci mogą one pojawić się wcześniej, a u drugich trochę później. Ważne jest aby nie robić nic na siłę, bo dziecko koleżanki w podobnym wieku już posiadało jakąś umiejętność. Nie porównujmy dzieci do siebie, bo każde rozwija się w swoim indywidualnym tempie. Sadzanie dziecka i podpieranie go poduszkami czy podciąganie za rączki do chodzenia, kiedy maluch nie opiera jeszcze stabilnie nóżek o podłoże mogą narobić więcej szkód niż korzyści.
Najważniejsze to być blisko dziecka i okazać mu dużo cierpliwości. Ponadto cieszyć się razem z nim z umiejętności, które już opanowało. Cieszyć się z każdego momentu bycia razem.